Linh đã giữ cho mình một thái độ bình tĩnh và tế nhị cần thiết. Những lúc như thế này, cả nhà ai cũng thấy anh là trụ cột chính của gia đình. Âm thầm, anh chịu một lúc hai nỗi đau như hai nhát dao chém vào tim. Cùng lúc, hai nỗi đau ấy như rung lên, cộng hưởng khiến anh chới với. Những lúc ấy anh hoang mang tưởng không còn đủ sức để vượt qua cái barie của bi thương và tội lỗi này. Trên đời có nỗi đau nào lớn hơn, có hình phạt nào nặng nề hơn cái hình phạt mà anh đang phải chịu đựng.
Nhưng rồi nhìn gương mặt người mẹ, người vợ - cũng là đứa em gái cùng cha khác mẹ - ủ dột với vành khăn tang quấn ngang vầng trán, anh lại thấy mình không nỡ gây thêm một nỗi đau nào nữa.
Anh quyết định ra đi – như anh đã hứa với bác Phương. Mẹ và vợ anh sẽ đau đớn biết dường nào. Cũng như anh, cùng một lúc họ chịu đựng hai nỗi thương đau lớn lao. Chưa bao giờ anh thấy cuộc đời tàn nhẫn, độc ác như hôm nay.
Cùng với mẹ và vợ, anh làm một mâm cơm cúng bố. Lần đầu tiên anh đốt ba nén hương, đứng nghiêm trang trước bàn thờ bố, lầm rầm: «Con mong bố xá tội cho con… Con không phải là người cố tình lẩn trốn tội lỗi. Từ trong lương tri sâu thẳm của mình, con xin thề với bố rằng, con hoàn toàn không có ý thức được tội lỗi mà con đã phạm phải hôm nay. Con hiểu rằng đời bố đã tan nát. Nhưng con mong bố thông cảm, đời con cũng không hơn gì, cả cuộc đời gần như không biết được một niềm vui nào trọn vẹn. Đôi môi của con gần như xa lạ với nụ cười. Nhưng con đã không khóc. Chưa bao giờ con khóc, bố ạ. Tiếng khóc chỉ dành cho mẹ. Nhưng có nhẽ, chính vì không khóc được nên nỗi đau cứ từng lúc dồn con đến tận cùng của khổ ải, của đắng cay và chua chát.
Con hiểu hơn ai hết, rồi đây, đứa con đang trong vòng tay vợ con và cũng là em gái của con kia, nó đang trinh nguyên như một đóa sen, khi ý thức được cuộc đời, cũng như con, nó sẽ chịu đựng những nỗi đau đớn chắc chẳng kém gì nỗi đau mà bố và con đã từng chịu đựng.
Con xin hứa với bố, con sẽ làm tất cả những gì một người con trai có thể làm được để ở dưới suối vàng bố yên lòng.
Con xin hứa với bố, dù ý thức hay vô thức, con đã sa vào tội lỗi, con sẽ đủ can đảm rứt ra khỏi tội lỗi và chấp nhận sự trừng phạt bằng bất cứ giá nào.
Anh quì xuống, chắp hai tay lạy ba lạy rồi đứng dậy cắm ba nén hương vào chiếc lư đồng. Không khí lặng ắng. Không gian ngập tràn khói hương. Anh vẫn đứng yên đầu gục xuống.
Không ai dám đến gần anh, ngay cả bà mẹ. Tất cả đều ngồi yên lặng dưới bếp.
Sau hôm ấy, Linh bàn với vợ, xin phép mẹ đi Tây Ninh xây mộ cho bố. Anh đã giữ mọi sinh hoạt bình thường, trừ việc ăn năm với vợ.
Trong những ngày ấy, anh gầy hẳn đi. Ly đã phải thốt lên:
-Thôi, đừng buồn nữa anh ạ. Đằng nào bố cũng không còn nữa. Nếu còn sống, chắc bố không vui khi thấy anh xanh xao, gầy guộc như thế này đâu. Anh không chịu ăn và đêm nằm anh cứ trăn trở mãi. Mỗi lần thức dậy, em lại nghe anh trở mình và thở dài… Em chưa muốn anh đi vào lúc sức khỏe như thế này.
-Anh thương bố quá em ạ. Em đừng lo cho anh. Anh thấy sức khỏe anh cũng bình thường, không có gì đáng ngại em ạ… Sau chiến tranh, các ngôi mộ thường dễ lẫn lộn em ạ. Em yên tâm. Em ở nhà chịu khó động viên mẹ. Mẹ buồn lắm, anh biết… Anh nhớ cu My lắm. Anh nghĩ làm sao cho con học đến nơi đến chốn. Đời chúng mình đều học hành dở dang cả…
-Anh làm như anh đi luôn không bằng… Tranh thủ đi độ mươi lăm hôm rồi về, đừng ở lâu, em nóng ruột.
Ly bế con tiễn chồng đi. Hai người đi bên nhau dưới ánh chiều đang đẫm sương. Mỗi người mang một tâm trạng trái chiều. Đối với anh, đây là lần ra đi vĩnh viễn. Không bao giờ anh trở lại dòng sông này, con suối Mơ, con suối Tiên này, không bao giờ trở lại để được nhìn những gương mặt thân thương của mẹ, của vợ, của em và của con. Ôi, những gương mặt không bao giờ phai mờ trong tâm trí anh. Anh cố nuốt đi những nỗi đau dồn nén mấy hôm nay. Lần đầu tiên anh lừa dối vợ con anh. Anh cố giữ một gương mặt bình thường của người sắp đi xa dăm mươi hôm lại trở về. Thỉnh thoảng anh lại an ủi vợ.
-Đừng buồn. Anh lo xong cho bố anh sẽ về. Có thể anh ghé thăm mẹ… Mẹ con cứ vui vẻ nhé.
Ly ngược lại, rất thật thà, tin anh như tin chính mình. Cô căn dặn:
-Đừng vội vã mà vấp ngã anh nhé… Anh gầy quá, ăn được gì mua ăn, đừng tiếc anh nhé. Lên tàu, nhớ mở gói xôi với thịt gà ra. Em sợ nó thiu đấy. Có mùi chua, thôi đừng ăn nữa anh nhé. Khăn mặt với bàn chải… em bỏ trong túi nilông… Tiền nong cẩn thận, em sợ cái ga Hàng Cỏ lắm. Anh lấy thêm tiền đi đường, sao đưa em hết thế này… Bác Phương tốt quá… Sớm sớm lo về với mẹ con em. Anh nhớ là chiều nào mẹ con em cũng ra đây đón đợi anh đấy nhé…
Hai người đã đến con sông Kỳ Cùng quen thuộc, nơi dòng sông uốn một nửa vòng tròn theo dãy núi đá. Biết bao nhiêu lần họ đã bơi qua sông này, dù mùa đông giá lạnh, nước lưng dòng hay mùa hè nước tràn bờ đê và chảy như thác. Cả hai chưa bao giờ thấy mệt…
Linh cố ghi lại tất cả những kỷ niệm quen thuộc đã một thời làm vợi nỗi đau mà cuộc đời vốn bất công đã dồn anh đến cùng quẫn. Nhưng bây giờ, cũng chính con tim đang rỉ máu của anh. Tất cả những vật vô tri ấy, giá có linh hồn, chúng sẽ nhận ra, đây là lần cuối cùng, chúng được nhắc lại trong tiềm thức của người con trai kia.
-Anh mong em giữ sức khỏe. Cuối cùng anh dừng lại và noi1m đôi mắt cúi xuống đất, nơi đôi nạng gỗ ấn hai dấu sâu trên mặt đường đất. Mọi tai biến rồi sẽ qua đi em ạ… Dù mai đây em có gặp một điều gì bất hạnh, thì em hãy luôn nghĩ rằng, trên đời này còn có người bất hạnh hơn em. Đừng nhìn lên đỉnh cao của hạnh phúc. Như thế em luôn thấy mình đau khổ. Nên nhìn xuống đáy xã hội, nơi những tâm hồn cô đơn, nơi những thân phận bất hạnh, em sẽ thấy mình đỡ khổ.
Ly giương mắt nhìn chồng. Chưa bao giờ cô nghe anh nói những triết lý kiểu này. Chưa bao giờ cô nghe từ anh những lời khuyên nhủ kỳ lạ, xa vời đến thế. Cô linh cảm dường như anh không còn là anh nữa. Anh như là thần linh. Anh như là người của giấc mơ kỳ lạ, khó hiểu…
Sao cùng cô hỏi:
-Em đã làm anh buồn!
-Không! Không! Sao em lại nghĩ thế?
-Anh không muốn nhìn mẹ con em… Đêm qua em chờ anh, dù là một cái hôn, nhưng anh đã lẩn tránh… Có đúng thế không anh?
-Chẳng có gì đâu, em ạ. Anh có hơi mệt… Vả lại, tính em hay lo xa… Anh cứ muốn em coi như anh đang ở nhà, bình thường thế thôi.
-Em cứ nghĩ rằng em đã hiểu được anh… Nhưng bây giờ, em cảm thấy mình nhầm. Em chưa hiểu gì anh cả. Đúng ra, em chỉ hiểu anh trên bề mặt, còn bề sau trong anh thì thăm thẳm, không cùng. Em vẫn chưa với tới được mười phần trăm cái chiều sâu tâm tư, tình cảm và con tim của anh.
-Đừng làm cuộc chia tay thêm nặng nề em ạ. Anh sợ những cuộc chia tay như thế lắm.
-Dù anh có nghĩ về mẹ con em như thế nào đi chăng nữa, mẹ con em vẫn tin tưởng ở anh, vẫn mãi mãi coi anh là chỗ dựa cho đời mình… Anh hôn con đi. Anh luôn nhớ nó là núm ruột của anh.
Linh dừng lại, đặt túi du lịch xuống cạnh đường, chống hai cây nạng vào nách, đưa hai tay ôm lấy cu My, đặt vài hai má bụ bẫm, kháu khỉnh của nó hai chiếc hôn. Anh cảm nhận có luồng điện tê buốt từ thằng bé truyền trực tiếp vào con tim anh. Anh nhìn chằm chặp vào nó… Tự nhiên anh thấy sống mũi mình cay cay. Và sau đó, tiếng khóc không kìm được, đổ òa ra… Anh cố cắn chặt hai hàm răng lại, nhưng những dòng lệ cứ nối nhau lăn qua hai bên sống mũi… “Bắt đầu từ đây nó sẽ mồ côi. Bắt đầu từ đây cuộc đời nó trở nên khốn nạn…” Cái ý nghĩ buột ra khỏi tâm trí anh, như một lời nguyền của chính anh. Anh hồi ức trở lại cuộc đời anh lúc chập chững đi men. Mẹ nói đêm anh nằm giữa bố và mẹ. Anh trở mình, cả hai cùng dậy… Ai cũng dành con hôn hít, nựng nịu. Anh là cục vàng và còn quí hơn vàng của bố mẹ anh, bởi đối với hai người vàng không là gì cả… Ấy thế mà chỉ qua một đêm, anh đã trở thành côi cút, bơ vơ và còn hơn cả thế, anh trở thành mục tiêu tiêu diệt, thành nguyên nhân của sự ghen tuông cuối cùng, thành điểm nóng của sự trả thù…
Và bây giờ đến thân phận con anh… Ba thế hệ đau đớn, tan nát vì một con người… ấy!
-Tạm biệt em, tạm biệt cụng cưng của… bố! Sau cùng anh gắng gượng nói, đôi mắt vẫn không dám nhìn thẳng vợ con.
-Anh đi… chong chóng nhé… Chào bố đi con…
Anh sửa lại đôi nạng, cầm lấy túi du lịch từ tay vợ trao cho, bước đi từng bước khó nhọc. Nhiều năm sau này anh vẫn còn nhớ như in cái hôn tê buốt trong cái buổi tiễn đưa bên dòng sông mang đầy kỷ niệm hai người. Mỗi lần nhớ con, anh lại nhớ đến, trước tiên là hai nụ hôn cay đắng, nó thường trực bên anh như một hình phạt.
Đi một lúc lâu, ngoái lại, anh vẫn còn nhận ra bên bờ sông Kỳ Cùng bóng hai mẹ con em đứng đấy, nơi anh đặt hai nụ hôn cuối cùng cho một đứa con loạn luân. Bất giác, anh ngoái nhìn về phía bên trái, hòn Vọng Phu lẫn trong mây bạc buổi hoàng hôn mùa đông của năm đầu hòa bình lập lại…20 năm… Vậy là anh đã 22 tuổi… 22 năm đằng đẵng như hai thế kỷ… anh vẫn đứng im và vẫn thấy rõ hai bàn tay mẹ con như đang vẫy gọi anh trở lại.
Đêm xuống nhanh, sương trải ௱ôЛƓ mênh cái buốt lạnh của cùng rừng biên giới. Anh vẫn đứng lặng trong chiếc áo bông bạc phếch, như chất dần từng mảnh tâm hồn. Hồi ấy, mẹ nói, bố anh cũng đứng lậng trong chiếc áo bông màu xanh đã sờn trên cái sân vận động bỏ hoàng cạnh dòng sông Hồng… bà không dám nhìn vào mặt ông, một gương mặt buồn đau, uất ức nghẹn ngào… Bà nói: “Gương mặt ông chất chứa những nỗi đau của loài người cộng lại…” Người theo đạo nói: “Gương mặt của Đức Chúa Giêsu khi bị đóng đinh trên cây thánh giá cũng không bằng gương mặt ông lúc ấy!”
Anh mường tượng đến gương mặt chính anh. Anh tin anh đã không giấu được những nét đau khổ đến quặn thắt trên gương mặt vốn buồn của mình. Đúng là anh đã không sao sống khác đi được…
Anh đứng như thế, im lìm trên đôi nạng gỗ cho đến khi bóng đêm trùm xuống và, từ nơi đây, anh chỉ còn nhận ra vợ anh như một ảo ảnh mờ xa, tựa như lúc đứng ở ga Lạng Sơn nhìn về hòn Vọng Phu trong một buổi chiều sương năm nào, khi lần đầu tiên anh đi với nàng về quê.
Hồi ấy, nàng khoe với anh về cảnh núi non hùng vĩ của quê mình. Nơi đây có dòng sông Kỳ Cùng chưa một ngày nước ᴆục. Hòn Vọng Phu nằm ở tả ngạn dòng sông. Bên hữu ngạn là hòn núi Tiên. Ở đấy có hồ Tiên nữ, nàng ᛕᕼỏᗩ 丅ᕼâᑎ trong dòng nước trinh nguyên vị ngọt như sữa. Bao nhiêu chàng trai, cô gái quê nàng đã bơi qua sông men theo những dốc đa cao sừng sững, tìm đến bên nàng Tiên và quì xuống ôm bầu ✓ú nàng… Tất cả đều thành những đôi vợ chồng hạnh phúc. Nàng tự hào về quê hương của mình. “Không ở đâu như quê em phải không anh. Có nhẽ không bao giờ em xa được những dãy núi đá tầng tầng lớp lớp ấy. Mỗi một đứa con ra đời, người mẹ mang con ra tắm ở dòng sông. Nước sông làm cho da thịt đứa bé sáng sủa, trắng mịn. Anh có yêu quê em không anh?”, “Có. Anh trả lời. Một quê hương đẹp như thế, ai mà chẳng yêu”. “Còn nữa, những rừng thuốc phiện, những rẫy tam thất xanh ngăn ngắt… Vàng cả đấy anh ạ.”
