Trường học ngày càng chiếm lĩnh nhiều thời gian của cô, lớp học của cô hiện tại hàng ngày có trung bình sáu mươi ba học trò, số lượng thay đổi tùy thuộc vào sự tích cực của nhân viên lo việc lùa lũ trẻ đến trường và vào ý thức chuyên cần của đám học trò. Bọn chúng ở vào khoảng từ sáu đến mười ba tuổi và cô phải chuẩn bị một trong những chương trình học đa dạng nhất để thu hút chúng trở lại trường ngày hôm sau, và hôm sau nữa. Đầu giờ chiều, cô ăn trưa bằng một lát bánh ngô cùng với Sandra, một nhân viên mới đế làm việc được vài ngày. Khi đi đón Sandra tại sân bay San Pedro, cô đã cầu mong để Sandra không đến trên máy bay cánh sơn màu đỏ và trắng. Để cho chắc chắn, cô đợi cô nhân viên mới ở phía trong khu nhà tạm dùng làm nhà ga sân bay: anh chàng phi công mà cô ngại chạm trán chỉ dừng máy bay trong chốc lát và không bao giờ rời khỏi khoang lái.
Sandra trông rất trẻ và đẹp. Chưa có chỗ ở nên cô đến ở tạm nhà Susan, vài ngày, hoặc cũng có thể một hay vài tuần…. Một buổi sáng sớm, trong khi hai người đang ngồi uống cà phê, Susan nhìn cô gái trẻ từ đầu đến chân với vẻ săm soi.
- Tôi khuyên cô nên ở sạch một chút, nếu không với cái nóng và ẩm thế này, chẳng mấy chốc da cô sẽ mọc đầy mụn!
- Tôi không đổ mồ hôi!
- Ồ, có chứ, cô bạn quý của tôi! Cô sẽ đổ mồ hôi như tất cả mọi người, tin tôi đi. Nhân tiện, cô đến giúp tôi chất hàng lên xe nào! Chúng ta có mười tám túi bột mỳ phải phân phát trong chiều nay.
Sandra chùi hai tay vào quần và đi về phía nhà kho. Sandra đi sát theo sau. Khi nhìn thấy hai cánh cửa nhà kho để mở toang, cô dấn bước và chạy vượt lên phía trước Sandra. Cô vào nhà kho và nhìn quanh khắp những chiếc giá để hàng, điên lên vì tức giận.
- ૮ɦếƭ tiệt, ૮ɦếƭ tiệt, ૮ɦếƭ tiệt!
- Có chuyện gì vậy? Sandra hỏi.
- Chúng ta bị mất một số bao bột rồi.
- Nhiều không?
- Tôi làm sao biết được, hai mươi, ba mươi bao, phải kiểm kê mới biết được.
- Làm thế có ích gì, nó cũng chẳng giúp ta tìm lại được những bao hàng đã mất.
- Nó có ích bởi vì tôi nói với cô như vậy và bởi vì tôi là người phụ trách ở đây. Tôi phải báo cáo về sự việc đã xảy ra. Đã bao nhiêu chuyện như thế còn chưa đủ sao, đến phát điên lên được!
- Cô bình tĩnh đi, cô có nổi cáu lên như thế cũng chẳng thay đổi được chuyện gì đâu.
- Cô im miệng đi Sandra, ở đây, tôi là người ra lệnh, vì thế, cho đến khi có lệnh mới, cô đừng có mang cái kiểu bình luận như vậy ra nói ở đây rõ chưa.
Sandra chụp lấy vai Susan, ghé sát vào mặt cô. Một đường mạch máu xanh chạy ngang trán Sandra.
- Tôi không thích cái cách cô nói chuyện với tôi, tôi không thích cái kiểu của cô, tôi nghĩ đây là một tổ chức nhân đạo chứ không phải một trại lính, vì thế, nếu như cô tự coi mình như một anh binh nhì, hãy tự đi mà đếm mấy cái bao bột của cô đi.
Cô quay gót đi và dù Susan gào lên cách mấy kêu cô quay lại ngay lập tức, cô cũng chẳng mảy may để ý. Vài dân làng đã tập trung lại đứng nhìn, Susan xua xua tay về phía trước như để xua họ đi. Những người đàn ông nhún vai giải tán còn đám phụ nữ nhìn cô ra vẻ không hài lòng. Cô nhấc hai bao lương thực đang còn nằm dưới đất và xếp lên giá. Rồi cô lụi hụi tiếp tục làm cả ngày, cho tới khi đêm xuống, cố nén cơn giận và nuốt những giọt nước mắt vào trong. Khi nguôi đi phần nào, cô ra ngồi phía trước nhà kho. Lưng dựa vào vách, cô cảm nhận được hơi nóng mà bức tường đã hấp thụ trong suốt một ngày đang lan tỏa đến tận vùng thắt lưng của cô. Cảm giác thật em dịu. Cô lấy mũi chân vạch mấy cái chữ cái lên nền đất, một chứ P thật lớn, cô ngồi ngắm trước khi lấy đế giầy xóa đi rồi lại viết một chữ J lớn và cô thì thầm: “Tại sao cậu lại đi, Juan?” Khi cô về đến nhà, Sandra đã không còn ở đó.
Ngày 12 tháng Hai năm 1978, Susan,
Một cuộc chiến sôi nổi mà có lẽ em chưa từng thấy bao giờ đang bắt đầu, cuộc chiến của những quả bóng tuyết. Anh biết là em cười vào những trận bão mà người dân ở đây phải chịu, nhưng quả thật trận bão đã tới cách đây ba đêm thật kinh khủng, và suốt mấy ngày nay anh phải chôn chân ở nhà. Cả thành phố hoàn toàn tê liệt, bị phủ dưới một chiếc áo choàng trắng dày đến tận nóc xe hơi. Sáng nay, những tia nắng mặt trời đầu tiên đã trở lại, lũ trẻ con, người lớn, người cao tuổi, tất cả đều đổ ra chơi trên các vỉa hè, đó là lý do có câu mở đầu lá thư này của anh. Có lẽ lát nữa anh sẽ mạo hiểm ra khỏi nhà đi mua thêm lương thực tiếp tế, mặc trời rét như cắt. Nhìn thành phố như thế này thật đẹp! Lâu lắm rồi anh không nhận được thư em. Khi nào thì em lại về? Liệu lần này em có thể cố gắng thu xếp để ở lại hai hay ba ngày không? Năm mới có vẻ hứa hẹn nhiều điều tốt lành. Ban giám đốc hài lòng về công việc của anh. Em sẽ không nhận ra anh đâu. Hầu như tất cả các tối, hễ không phải làm việc là anh đi chơi cho đến sáng, và rất thường xuyên như thế. Anh cảm thấy kỳ kỳ khi nói với em về chuyện công việc của anh, giống như bỗng chốc, chúng ta bước vào thế giới người lớn và chưa hề ý thức về sự thay đổi đó. Một ngày không xa, chúng ta sẽ nói chuyện về con cái của chúng ta và chúng ta sẽ nhận ra rằng chính chúng ta đã trở thành những ông bố bà mẹ. Đừng có bắt đầu nhăn mặt như thế, từ đây anh có thể nhìn thấy em đó! Khi anh nói con cái của chúng ta, đó chỉ là một cách nói thôi, anh không muốn nói con của em hay của anh, đó chỉ là một hình ảnh , anh cũng hoàn toàn có thể viết “những đứa cháu của chúng ta”, nhưng hẳn ngay lập tức em sẽ nghĩ rằng không bao giờ em có thể sống đến già, đủ để trở thành bà. Em và những điều cả quyết đầy bi quan của em! Dù có thế nào đi nữa, thời gian ở đây đang trôi với một tốc độ chóng mặt, và anh đang chờ đợi mùa xuân tới, một khoảng thời gian lạc quan hơn khi ngày em trở lại đang đến gần. Anh hứa với em, năm nay sẽ không có bất cứ cuộc cãi cọ nào nữa, anh sẽ chỉ nghe em nói, nghe em nói với anh tất cả những gì em muốn kể cho anh nghe, và chúng ta sẽ cùng chia sẻ với nhau khoảng thời gian quý báu mà mỗi năm anh vẫn chờ đợi như chờ một đêm Giáng sinh giữa mùa hè này. Trong khi chờ đến mùa đó, anh gửi đến em cả một trời nụ hôn.
Philip
Ngày lễ tình nhân, Philip chở Mary đến bến xe. Họ lên chiếc xe bus tuyến 33 nối liền Montclair với Manhattan bằng một giờ đi xe và xuống xe ở giao lộ giữa đường Grove và Alexander. Đi bộ băng qua thành phố, anh chỉ cho cô những nơi đã gắn bó với tuổi thơ của anh. Khi đi ngang qua ngôi nhà cũ của anh, cô hỏi anh có nhớ bố mẹ không từ khi họ chuyển đến ở California; anh không trả lời. Ở nhà bên cạnh, anh nhìn thấy cửa sổ nơi trước đây là phòng của Susan đang sáng đèn. Có thể một cô bé khác đang ngồi ôn bài.
- Đó là nhà của cô ấy phải không? Mary hỏi.
- Đúng thế, làm sao em đoán được?
- Chỉ cần nhìn theo ánh mắt của anh thôi, anh đã thả hồn đến một nơi rất xa.
- Bởi vì thời đó đã xa lắm rồi.
- Có thể không lâu đến thế đâu, Philip.
- Bây giờ, anh đang sống với hiện tại….
- Quá khứ của anh và cô ấy dầy đặc đến mức em không thể nhìn thấy một tương lai nào giữa chúng ta. Em không mơ tưởng đến một tình yêu hoàn hảo, nhưng em không thể sống ở lối điều kiện, càng không thể sống ở thì quá khứ chưa hoàn thành![23]
Để kết thúc chủ đề này, anh hỏi một ngày nào đó cô có muốn đến sống ở đây không. Cô cười phá lên và trả lời rằng, đổi lại, chỉ khi nào anh cho cô tối thiểu hai đứa con thì có thể cô sẽ đồng ý đến sống ở tỉnh. Từ trên những đỉnh đồi, Philip đáp lại, người ta có thể nhìn thấy thành phố Manhattan chỉ cách đó nửa giờ đi xe hơi. Đối với Mary, nhìn thấy thành phố và sống trong nó là hai chuyện hoàn toàn khác nhau; cô không bỏ công học nghề báo chí để rồi đến sống tại một tỉnh lẻ của những Mỹ, dù nó có gần với “trái Táo vĩ đại”[24] đến thế nào đi nữa. Dù sao thì cũng chưa ai trong số hai người bọn họ đến tuổi về hưu.
- Nhưng ở đây, với cùng số tiền thuê nhà, em có thể có một ngôi nhà với vườn bao quanh, em thở hít không khí trong lành và thậm chí em có thể hàng ngày đi làm tại New York. Ở đây anh có tất cả lợi thế, anh nói tiếp.
- Chính xác thì anh đang nói về cái gì vậy, Philip? Một kẻ phục tùng không điều kiện cái gọi là khoảng khắc hiện tại như anh, vậy mà bây giờ lại đang nói đến chuyện xây dựng kế hoạch đấy à?
- Em đừng có giễu cợt anh như thế.
- Anh thiếu óc hài hước, anh làm em buồn cười,có vậy thôi. Chưa bao giờ anh đủ khả năng nói với em xem buổi tối cùng ngày hôm đó, anh và em có ăn tối với nhau không, thế mà bây giờ, anh đang hỏi em có muốn chuyển đến tỉnh sống với anh không. Xin lỗi anh, nhưng quả thật là một bước nhảy ngoạn mục vào khoảng không trống rỗng!
- Chỉ có những kẻ ngu đần mới không bao giờ thay đổi ý kiến.
Họ quay trở xuống khu trung tâm thành phố, anh dẫn cô vào một nhà hàng ăn tối. Khi đã ngồi xuống đối diện với anh, cô cầm lấy tay anh.
- Vậy là anh muốn thay đổi ý kiến à? Mary hỏi.
- Hôm nay là một ngày khá đặc biệt, ngày mà người ta coi như là một ngày hội, em có thể đừng nói đến chủ đề này được không?
- Anh nói đúng, Philip, hôm nay là một ngày rất đặc biệt và anh đã dẫn chúng ta đến đứng dưới cửa sổ nhà của người con gái đang ám ảnh cuộc sống của anh.
- Đó là điều em nghĩ hả?
- Không Philip, đó chính là điều mà anh đang nghĩ!
- Chính em mới là người mà anh đang ở bên tối nay, không phải cô ấy.
- Còn em thì nghĩ đến những tối sau đó.
= 0 =
Cách đó mười lăm ngày và vài ngàn cây số, một người đàn ông khác và một người phụ nữ khác đang cùng ngồi bên một bàn ăn tối khác. Người ta vẫn chưa tìm ra thủ phạm vụ cắp kho hàng. Hiện giờ, cửa nhà kho bị khóa kỹ bằng một sợi dây xích và một ổ khóa và chỉ mình Susan có chìa khóa. Điều này không tránh khỏi việc gây nên một sự bực bội khó chịu cho nhóm làm việc của cô. Sandra càng ngày càng tỏ ra chống đối cô, cô gái này ra mặt chống lại quyền hành của Susan đến mức cô đã phải dọa sẽ gửi thông báo về Washington để người ta triệu hồi cô ta về nước, Mélanie, một cô bác sĩ làm việc tại Puerto Cortes đã làm dịu được phần nào mâu thuẫn và sự căng thẳng ở mỗi người, cuộc sống tại đoàn Peace Corps đang làm nhiệm vụ ở đất nước Honduras dần dần trở lại bình thường. Chỉ trừ Susan, Thomas, anh đôi trưởng phụ trách phòng khám bệnh, người từng có quan hệ tình cảm với cô trong một thời gian ngắn đã mời cô đến gặp anh với lý do công việc.
Cô lên thành phố vào cuối ngày và đứng đợi anh ở bên ngoài tòa nhà. Cuối cùng anh cũng xuất hiện, cởi chiếc áo blu trắng và ném nó ra phía sau chiếc xe hai cầu. Anh đã đặt bàn trước tại một quán ăn nhỏ cạnh cảng. Họ ngồi vào bàn, gọi hai chai bia trước khi xem thực đơn.
- Mọi chuyện ở chỗ anh thế nào? Cô hỏi.
- Như mọi khi, thiếu thốn dụng cụ, thiếu thốn nhân lực, quá tải công việc, ê-kíp mệt mỏi, công việc đơn điệu ngày nào cũng như ngày nào. Còn chỗ em thì sao?
- Em à, em có cái lợi thế hay cũng có thể gọi là bất lợi cũng được là ở chỗ chúng em rất ít người.
- Em có muốn anh gửi người tăng viện cho em không?
- Đề nghị này chẳng logic với câu nói vừa rồi của anh chút nào.
- Em có quyền chán mọi thứ, Susan, em có quyền cảm thấy mệt mỏi và em cũng có cả quyền ngưng công việc lại.
- Anh mời em đi ăn tối để nói những điều xuẩn ngốc đó à?
- Trước hết, anh không hề nói là anh sẽ mời em…. Tất cả mọi người đều nhận thấy là từ vài tuần nay em không được ổn lắm. Em cáu gắt gây sự với mọi người và theo những gì anh được biết, uy tín của em trước dân làng đang xuống rất thấp. Chúng ta không ở đây để làm mất tình cảm của mọi người, em phải biết kiểm soát mình nhiều hơn.
Người phục vụ mang đến hai đĩa tamal, cô mở mảnh lá chuối và từ từ gạt lớp nước sốt bao lấy miếng thịt heo. Vừa rưới nước sốt cay một cách hào phóng vào đĩa của mình, Thomas vừa gọi thêm hai chai Salva Vida, một loại bia của vùng này. Mặt trời đã lặn cách đó hai giờ và ánh trăng trước đêm rằm đang tỏa xuống cảnh vật xung quanh đẹp một cách lạ kỳ. Cô quay đầu ra để ngắm bóng những chiếc cần cẩu dài phản chiếu dưới nước đang uốn lượn chuyện động theo những làn sóng.
- Với đàn ông các anh, phạm sai lầm là điều không thể chấp nhận!
- Cũng như đối với các bác sĩ thôi, dù là nam giới hay phụ nữ! Em là một mắt xích trong một guồng máy, dù em có là người đảm trách vai trò điều khiển guồng máy đó đi nữa; chỉ cần em bứt ra, cả guồng máy sẽ bị khựng lại!
- Đã xảy ra một vụ trộm và điều đó làm em không chịu nổi, em không thể chấp nhận được, chúng ta ở đây để giúp đỡ họ, vậy mà “mấy người đó” lại đi lấy cắp đồ ăn của chính đồng bào mình.
- Susan, anh không thích cái cách em gọi “mấy người đó”. Ở nước chúng ta, cũng có những vụ trộm cắp trong các bệnh viện đấy thôi. Và em tưởng là ở chỗ phòng khám bọn anh điều đó không xảy ra à?
Anh cầm lấy khăn định lau tay. Cô cầm lấy đầu ngón tay trỏ của anh, đưa lên miệng mình, vừa cắn nhè nhẹ vừa nhìn anh một cách ranh mãnh. Khi ngón tay của Thomas đã sạch, cô mới thả nó ra.
- Đừng có giảng đạo đức cho em nữa, tha cho em đi, cô nói và mỉm cười.
- Em đang thay đổi, Susan.
- Hãy cho em ngủ ở nhà anh tối nay, em không muốn về nhà một mình cả đêm.
Anh tính tiền và bảo cô đứng dậy. Khi hai người rảo bước đi bộ dọc bến cảng, cô quàng tay qua hông anh và ngả đầu lên vai anh.
- Em đang để mình bị nhấn chìm trong cô đơn, và lần đầu tiên trong đời, em có cảm giác mình không thể vượt qua nó nữa.
- Hãy trở về nhà em đi.
- Anh không muốn em ở lại à?
- Anh không nói về tối nay, anh nói về cuộc sống của em, em nên quay về nước.
- Em sẽ không từ bỏ đâu.
- Ra đi không phải bao giờ cũng đồng nghĩa với một sự từ bỏ, đó cũng có thể là một cách giữ gìn những gì đã trải qua, nếu người ta biết ra đi trước khi quá trễ. Để tay lái cho anh, anh sẽ lái xe.
Động cơ xe nhả ra một luồng khói đen và bắt đầu khởi động. Thomas bật đèn pha, chúng quét lên những bức tường phía trước một đường ánh sáng.
- Em phải thay nhớt cho xe đi, nếu không nó sẽ tiêu mất.
- Anh đừng lo, em đã quen với việc mọi cái xung quanh bị hư hỏng rồi!
Susan nằm ngửa ra ghế, thò hai chân qua cửa, gác lên chiếc kính chiếu hậu. Ngoài tiếng động cơ đang chạy, không khí thật tĩnh lặng. Khi Thomas dừng xe đậu phía trước nhà anh, Susan vẫn không nhúc nhích.
- Anh có nhớ những giấc mơ anh đã từng có khi còn nhỏ không? Cô hỏi.
- Đến cả những giấc mơ hôm trước anh cũng còn không nhớ nổi nữa, Thomas trả lời.
- Không, em nói về những điều mà anh mơ ước, rằng khi lớn lên, mình sẽ trở thành như thế nào đó cơ.
- À, có, cái đó thì anh nhớ, anh đã muốn trở thành bác sĩ, và bây giờ thì anh là một người phụ trách hậu cần trong một trạm xá. Như người ta thường nói, trúng vào bia, nhưng không trúng hồng tâm.
- Còn em, em muốn trở thành họa sỹ, để vẽ một thế giới đầy màu sắc, còn Philip thì muốn trở thành lính cứu hỏa để cứu người. Anh ấy đã trở thành một nghệ sỹ sáng tạo trong ngành quảng cáo còn em thì hoạt động trong lĩnh vực nhân đạo. Có lẽ cả hai bọn em đã nhầm lẫn ở đâu đó.
- Đó không phải là lĩnh vực duy nhất mà cả hai đều nhầm lẫn đâu.
- Thế nghĩa là sao?
- Em nói rất nhiều về anh ấy, và mỗi lần em gọi tên anh ta, giọng nói của em đầy nhớ nhung xa vắng, chẳng còn có thể nghi ngờ gì nữa.
- Nghi ngờ gì cơ?
- Những điều nghi ngờ của em! Anh nghĩ rằng em yêu người đàn ông này, và điều đó làm cho em hoảng sợ.
- Đi thôi, chúng ta vào nhà anh nào, em bắt đầu thấy lạnh.
- Làm thế nào mà em có thể có đến chừng ấy dũng cảm cho mọi người, và ít đến thế cho chính em?
Sáng sớm, cô bước xuống giường không gây một tiếng động và nhẹ nhàng nhón chân rời khỏi nhà.
--- ------ ------ ------ ------
[23] Hai trạng thái của động từ trong ngữ pháp tiếng Pháp - ND
[24] Tên gọi người Mỹ thường dùng chỉ New York - ND
