Vào năm 1973, tôi từ Việt Nam trở về nhà. Sau khi ổn định chỗ ở tại căn cứ không quân, tôi gọi điện cho Mike và hẹn gặp ăn trưa tại nhà anh với bố của anh, mà tôi gọi là người bố giàu. Khi chiếc xe limousine của Mike đến đón tôi tại khu căn cứ xám xịt, tôi liền nhận ra ngay có biết bao nhiêu thay đổi đã xảy ra giữa hai đứa chúng tôi kể từ ngày tốt nghiệp trung học năm 1965.
“Chúc mừng cậu đã trở về”, Mike nói khi tôi bước vào phòng khách trong căn nhà lộng lẫy bằng đá hoa cương. Anh cười rạng rỡ, trong tay ẵm đứa trẻ bảy tháng tuổi, nói: “Tôi thật mình đã trở về nguyên vẹn.”
“Mình cũng vậy,” tôi đã trả lời khi nhìn ra bờ biển Thái Bình Dương xanh thẳm với bãi cát trắng mịn trước nhà. Ngôi nhà thật tuyệt vời. Đó là một biệt thự một tầng với nét kiến trúc hài hoà giữa phong cách Hawaii hiện đại và cổ xưa. Trong nhà trải toàn thảm Ba Tư cùng với những chậu cây xanh tươi, mượt mà. Ngôi nhà hình chữ U, với một hồ bơi to lớn lọt thỏm ở giữa và hướng ra phía biển lộng gió.
“Con mình nè, nó tên James,” Mike nói
“Ồ,” tôi giật mình. Có lẽ tôi đã há hốc mồm khi bị cuốn hút vào vẻ tráng lệ của ngôi nhà. “Con cậu trông kháu ra phết,” tôi máy móc trả lời, nhìn ngắm đứa bé sơ sinh. Và khi tôi đứng đó mỉm cười , đứa bé đang trố mắt nhìn lại tôi, đấu óc tôi vẫn bị quay cuống bởi những thay đổi to tát trong tám năm qua. Tôi sống trong mộ căn cứ quân sự cũ kỹ và nghiêm khắc, chia phòng với ba thành viên khác bê bết và cẩu thả, còn Mike thì sống trong một ngôi nhà trị giá hàng triệu đô với một tổ ấm thật tuyệt vời.
Sau khi dùng cơm chưa, người bố giàu lên tiếng: “Như con thấy đó, Mike đã làm xuất sắc việc đầu tư các khoản lời kiếm được từ kinh doanh. Trong hai năm qua, nó đã kiếm được số tiền lớn hơn số tiền mà ta kiếm được trong 20 năm qua. Kiếm được một triệu đô đầu tiên bao giờ cũng là việc khó khăn nhất.”
“Thế công việc kinh doanh tốt đẹp chứ?” tôi hỏi, khích lệ cả hai người chia sẻ những kinh nghiệm làm thế nào mà tài sản tăng vọt đến thế.
“Công việc kinh doanh thật tuyệt vời,” người bố giàu nói. “Những chiếc máy bay Boeing 747 đới mới không ngừng rước du khách đi khắp nơi trên thế giới đến Hawaii, làm cho việc kinh doanh cứ phát triển liên tục. Nhưng thành
công thực sự của chúng ta lại chủ yếu đến từ đầu tư. Và Mike đang quản lý các khoản đều tư đó.”
“Chúc mừng cậu,” tôi nói. “Cậu thật là cừ.”
“Cám ơn cậu,” Mike nói. “Nhưng không hoàn toàn do mình cả đâu, mà đó chính là nhờ công sức đầu tư của bố mình đấy.
Mình chỉ thực hành chính xác theo những gì mà bố đã dạy cho tụi mình về kinh doanh và đầu tư trong những năm tháng trước đây.”
“Bây giờ cậu đã gặt hái thành quả rồi còn gì,” tôi nói. “Mình không thể nào ngờ cậu sống ở đây trong khu giàu nhất của thành phố. Cậu còn nhớ tụi mình là người là những đứa trẻ nghèo vừa ôm những tấm lướt sóng ở ngoài biển không?”
Mike cười. “Nhớ chứ. Tớ còn nhớ mấy lão nhà giàu keo kiệt không cho bọn nhóc tụi mình lướt sóng trong khu bờ biển của họ. Bây giờ thì đến lượt mình lại y như vậy. Có ai ngờ tụi mình lại trở lên…”
Mike đột ngột khi nhận ra mình lỡ lời. Anh nhận ra rằng trong khi anh đang ở đây, tôi vẫn sống bên kia quần đảo trong những căn cứ buồn tẻ xám xịt.
“Mình xin lỗi,” anh nói. “Mình… không có ý…”
“Có gì mà xin lỗi,” tôi nhăn nhó cười. “Tớ rất mừng cho cậu . tớ mừng khi nhìn thấy cậu giàu có và thành công đến như thế.
Cậu rất xứng đáng bởi vì cậu đã tốn nhiều thời gian học cách điều hành kinh doanh. Còn mình sẽ rời quân đội trong vài năm nữa nhay sau khi hết hạn quân ngũ.”
Cảm thấy có sự căng thẳng giữa Mike và tôi, người bố giàu vội nói chen vào. “Nó đã làm công việc đó tốt hơn ta. Ta rất tự hào về Mike và vợ nó. Còn bây giờ, chiến tranh đã kết thúc và con trở về. Đã đến lượt con rồi đó Robert.”
CON CÓ THÊ ĐẦU TƯ VỚI BỐ VÀ MIKE ĐƯỢC KHÔNG?
“Con muốn đầu tư với bố và Mike,” tôi nôn nóng đáp. “Trong thời gian ở Việt Nam, con có thể giành được 30 nghìn đô và con muốn dùng số tiền này đầu tư thay vì tiêu hết. Con có thể đầu tư với bố và Mike được không?”
“Ta sẽ giới thiệu với con một nhà môi giới giỏi,” người bố giàu nói. “Ta chắc chắn ông ta sẽ tư vấn hữu ích cho con, thậm chí ông ta sẽ cho con một hai mách nước có hời.”
“Không, không,” tôi nói. “Con muốn đầu tư vào những thứ mà bố đang đầu tư cơ. Thôi mà bố. Bố biết con thân với cả hai người từ biết bao lâu rồi. Con không muốn gặp tay môi giới đó đâu.”
Căn phòng yên lặng khi tôi đợi bố và Mike trả lời.
Cuối cùng tôi lên tiếng, “Con nói điều gì sai à?”
“Không đâu,” Mike nói. “Tớ và bố đang đầu tư vào một án rất hấp dẫn, nhưng tớ nghĩ tốt nhất cậu nên lạc với người môi giới của chúng ta và bắt đầy với anh ta.”
Sự yên lặng bao trùm cả căn phòng, chỉ còn lại tiếng lách tách chén dĩa khi người giúp việc dọn bàn ăn. Vợ của Mike xin lỗi mọi người và ẵm đứa bé lên phòng ngủ, nhường lại căn phòng cho ba người chúng tôi.
“Con không hiểu,” tôi nói. “Trong những năm tháng trước đây con đã làm việc kinh doanh cùng hai người. Con đã làm việc và đổi lấy hầu như không gì cả. Con vào đại học theo ý của bố. Giờ đây, khi con bắt đầu lớn tuổi và chỉ còn một vài đồng để đầu tư, bố lại ngại ngùng khi con muốn đầu tư với bố. Con thực sự không hiểu. Tại sao lại thế hả bố? Tại sao lại lạnh lùng đến thế? Chẳng lẽ bố muốn gạt con ra ngoài à? Chẳng nhẽ bố lại không muốn con giàu như Mike và bố?”
“Không phải bố và tớ lạnh lùng với cậu,” Mike nói. “Và cũng không phải bố và tớ muốn gạt cậu ra ngoài hay không muốn cậu giàu có. Chỉ có điều mọi thứ bây giờ đã khác.’
Người bố im nặng gật đầu
“Ta rất muốn con đầu tư với chúng ta,” cuối cùng ông lên tiếng. “Nhưng làm như thế sẽ vi phạm pháp luật.”
“Vi phạm pháp luật à?” Tôi thốt lên không tin nổi. “Thế cả hai người đang làm gì bất hợp pháp à?’
“Không phải,” người bố giàu mỏm cười khúc khích. “Ta không bao giờ làm một điều gì đó trái pháp luật cả. Có nhiều cách làm giàu hợp pháp dễ dàng hơn là mạo hiểm đi tù vì phạm luật con à.”
“Và cũng bởi vì bọn mình không muốn phạm luật, cho nên tớ mới nói là nếu cho cậu đầu tư thì bọn mình sẽ vi phạm luật pháp,” Mike nói.
“Đối với Mike và ta, đầu tư vào những dự án đó sẽ không phạm luật. Nhưng đối với con thì bất hợp pháp,” người bố giàu cố tóm gọn vấn đề.
“Tại sao?” tôi hỏi.
“Bởi vì cậu không giàu,” Mike nhẹ nhàng nói. “Những dự án đầu tư đó chỉ giành cho người giàu mà thôi.”
Câu nói của Mike như con dao đâm xuyên qua người tôi. Là bạn thân của anh nên tôi thừa biết anh phải khó khăn lắm với nói những lời như thế đối với tôi. Những câu nói của anh càng nhẹ nhàng bằng nào thì càng làm tổn thương trái tim tôi từng ấy. Tôi bắt đầu có khoảng cách giữa tôi và anh. Trong khi bố của tôi và bố của anh lập nghiệp từ hai bàn tay trắng, nhưng anh và người bố giàu trở lên giàu có không ngừng. Còn tôi và bố tôi vẫn bị kẹt phía bên kia của vòng đời. Tôi và Mike mới có 25 tuổi, nhưng Mike đã đi trước tôi đến 25 năm tài chính. Người bố ruột của tôi đã bị thất nghiệp và phải làm lại từ đầu từ tuổi 52, còn tôi thì thậm chí chưa làm được việc gì cả.
“Con có sao không?” người bố giàu ân cần hỏi.
“Con không sao đâu bố,” tôi trả lời và cố che giấu nỗi đau sâu thẳm trong lòng xuất phát từ mặc cảm tội nghiệp cho gia đình của chúng tôi. Con vừa mới suy nghĩ và đang dò tìm linh hồn của mình bố ạ,” tôi cố gắng mở một nụ cười gượng gạo.
“Như vậy là con không thể đầu tư với bố và Mike bởi vì von không giàu,” tôi cuối cùng lên tiếng và sau khi đã đối diện trở lại thực tế trước mắt. “Và nếu như con đầu tư vào những dự án mà bố đang đầu tư, điều đó sẽ vi phạm pháp luật?”
Mike và người bố gật đầu. “Trong một số trường hợp nhất định nào đó,” Mike thêm vào.
“Thế ai dựng lên đạo luật đó,’ tôi hỏi.
“Chính phủ liên bang,” Mike nói
“Là SEC đấy,” người bố trả lời
“SEC à? SEC là gì vậy?” tôi hỏi.
“Là tên viết tắt của Uỷ ban Giao dịch chứng khoán, ” ông trả lời. “ Uỷ ban đó ra đời từ những năm 30 theo chỉ thị của Joseph Kenedy, cha cố của tổng thống John Kenedy.”
“Tại sao phải lập ra nó?” tôi hỏi
Ông cười và nói: “Nó thành lập để bảo vệ công chúng trước những tên môi giới, chủ kinh doanh và người đầu tư bất lương con ạ.”
“Vậy tại sao bố cười? Đó là một việc tốt đáng làm chứ.’
“Đúng vậy, đó là một hành động rất tích cực,” ống nói nhưng vẫn khúc khích. “Trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng kinh tế 1929, vô số khoản đầu tư tồi tệ, rủi ro được bán ra công chúng. Lường gạt, thông tin giả nhan nhản trên thế giới. Do đó, SEC được thành lập để ngăn chặn hiện trạng tiêu cực này. Đó là một cơ quan vừa có chức năng lập pháp và hành pháp, vừa có một vai trò rất quan trọng. Nếu SEC, khủng hoảng và hỗn loạn sẽ xảy ra liên miên con ạ.”
“Vậy tại sao bố lại cười?” tôi tiếp tục hỏi
“Bởi vì ngoài chức năng bảo vệ côgn chúng trước những khoản đầu tư tồi tệ, nó còn ngăn công chúng khỏi cơ hội tiếp cận với những khoản đầu tư tốt nhất,” ông nghiêm túc nói.
“Nếu như vậy thì công chúng sẽ đầu tư vào đâu?”
“Vào những khoản đầu tư ‘sạch sẽ’, những khoản đầu tư tuân theo các quy định hướng dẫn của SEC.”
“Thế thì có gì sai đâu nào?”
“Không có gì sai cả. Ta cho rằng đây là một ý tưởng hay. Chúng ta phải có luật lệ và phải tuân theo lậu lệ. SEC chụi trách nhiệm toàn bộ những chuyện đó.”
“Thế tại sao bố lại cười ? Con biết bố quá rõ mà bố. Con biết khi bố cười, bố đang ngầm ám chỉ một điều gì đó.”
“Ta đã bảo con rồi mà,” ông nói. “Ta cười vì SEC vừa bảo vệ công chúng trước những khoản đầu tư tồi tệ, vừa ngăn cản họ tiếp cận những khoản đầu tư tốt nhất.”
“Và đó có phải chăng là một trong những nguyên nhân khiến cho người giàu càng giàu hơn?” tôi dè dặt hỏi.
“Đúng vậy,’ ông nói. “Ta cười vì ta thấy được sự trớ trêu của vấn đề đó. Mọi người đầu tư đều muốn làm giàu. Nhưng vì họ không giàu nên không có cơ hội tiếp cận những khoản đầu tư làm cho người giàu. Chỉ khi nào con giàu có, con mới có thể đầu tư vào những khoản đó của thế giới người giàu. Và do đó, người giàu mỗi lúc một giàu thêm. Theo ta, đó chínhlà sự trớ trêu của cuộc đời.”
“Nhưng tại sao lại như thế được cơ chứ?” tôi hỏi. “Chẳng lẽ điều đó ngăn cản người nghèo giới trung lưu với người giàu à?”
“Không nhất thiết như vậy đâu cậu à,” Mike chen vào. “Tớ nghĩ điều đó thực sự chỉ nhằm bảo về người nghèo và giới trung lưu với chính họ mà thôi.”
“Tại sao cậu lại nghĩ như vậy?” tôi hỏi.
Người bố giàu nói: “Bởi vì có nhiều khoản đầu tư tồi tệ hơn những khoản đầu tư tốt. Mọi khoản đầu tư dù tốt hay xấu đều trông giống nhau. Cần phải có nhiều kinh nghiệm và hiểu biết mới có thể nhìn ra khoản đều tư tốt hay xấu. Để có thể đạt được trình độ đầu tư lão luyện, con phảit có khả năng nhận biết sắc bén đâu là khoản đầu tư giúp con làm giàu và khoản nào sẽ đẩy con đến chỗ nguy hiẻm. Đơn gian là hầu hết mọi người đều không có kiến thức và kinh nghiệm. Này Mike , con hãy mang ra đây hồ sơ mới nhất mà chúng ta đang xem xét.”
Mike vào phòng làm việc của mình và mang ra một xấp hồ sơ đầy ắp những hình vẽ, bảng biểu và bản đồ.
“Đây là một dự án đầu tư mà mình đang xem xét bỏ vốn vào,” Mike vừa nói vừa ngồi xuống. “Đó còn gọi là một chứng khoán chưa đăng ký, có khi được gọi là hình thức gọi vốn đầu tư.”
Đầu óc tôi trở lên tê liệt khi Mike cho tôi xem qua các tài liệu chi chít toàn chữ, hình vẽ và bảng biểu tính toán mức độ rủi ro và lợi nhuận đầu tư. Tôi thừ người ra khi Mike giải thích với tôi những gì anh ta suy nghĩ và cho đây là cơ hội đầu tư tuyệt vời.
Nhận thấy tôi bị quay cuống trong mớ thông tin quá tải và đầy những thuật ngữ lạ lẫm, người bố giàu cắt ngang lời Mike và nói với tôi. “Đó là những gì anh ta muốn Robert thấy.”
Ông chỉ vào một đoạn văn nhỏ in trên bìa trước xấp hồ sơ và đọc lên thành tiếng. “Miễn áp dụng luật chứng khoán vào năm 1933.”
“Ta muốn con nắm được chuyện này,” ông nói.
Tôi nhoài người tới trước để có thể đọc được rõ hơn những dòng chữ li ti trong đoạn văn mà Người chỉ cho tôi. Những dòng chữ thế này:
“Hình thức đầu tư này chỉ dành cho các nhà đầu tư đủ điều kiện. Một nhà đầu tư đủ điều kiện nếu người đó:
• Có tài sản thực giá trị từ một triệu đô trở lên hoặc
• Có nguồn thu nhập mỗi năm từ 200.000 đô trở lên trong những năm liên tiếp vừa qua (hoặc 300.000 đô nếu có chồng hay vợ), và có nguồn thu nhập trong năm hiện tại tương đương.”
Tôi ngã người vào ghế và nói: “Điều đó giải thích tại sao bố bảo con không thể đầu tư cùng bố. Dự án đầu tư này chỉ dành cho người giàu.”
“Hoặc người có thu nhập cao,” Mike nói.
“Không chỉ những điều kiện đó khắt khe thôi đâu, mà khoản đầu tư yêu cầu tối thiểu là 35.000 đô. Đó là một cổ phần đầu tư đòi hỏi cho dự án này.”
“35.000 đô!” tôi há hốc miệng. “Thật là quá nhiều tiền và quá nhiều rủi ro. Cậu bảo đó là số tiền tối thiểu mà một nhà đầu tư cần có kia mà?
Người bố giàu gật đầu. “Thế chính phủ trả lương cho con là bao nhiêu?”
“Con được trả mức lương 12.000 đo là một năm, cộng thêm trợ cấp bay và tác chiến. Thế nhưng hiện tại con chưa biết mức lương của con là bao nhiêu khi đóng quân tại Hawaii này. Con có thể hưởng trợ cấp sinh hoạt, nhưng chắc chắn không nhiều đâu, và cũng chẳng thấm gì với mức sinh hoạt thực tế tại Hawaii.”
“Như vậy khoản tiết kiệm 3.000 đô của con là một cố gắng rất đáng khen đấy,’ người bố giàu vừa nói vừa vận động tôi. “Con đã để giành được gần 25% thu nhập của con rồi còn gì.”
“Thế thì con lên làm gì đây?” tôi hỏi. “Con có thể đưa 3.000 đô này cho bố để nhập vào vốn đầu tư và sau đó chũng ta sẽ chia lợi nhuậnmột khi đầu tư thành công?”
“Chúng ta có thể làm như vậy,” người nói. “Thế nhưng chúng ta không muốn đề nghị con cách đó và sẽ không bao giờ dùng cách này với con cả.”
“Tại sao? Tại sao lại không đối với con?” tôi gặng hỏi.
“Con đã được trang bị một nền tảng kiến thức khá vững về tài chính. Và con có thể vượt xa mức của nhà đầu tư đủ điều kiện, trở thành một nhà đầu tư đủ điều kiện, trở thành một nhà đầu tư lão luyện nếu con muốn. Khi đó, con sẽ giàu có vượt xa gấp ngàn lần những giấc mơ lớn nhất cảu con.”
“Thế những nhà đầu tư đủ điều kiện và những nhà đầu tư lão luyện có gì khác nhau hả bố?” tôi hỏi và cảm thất một ngọn lửa hy vọng nhen nhúm trong lòng tôi.
“Câu hỏi đúng lắm,” Mike mỉm cười và nhận ra bạn mình đã thoát khỏi những mặc cảm tự ti.
“Một nhà đầu tư đủ điều kiện theo định nghĩa là một người có đủ điều kiện về tiền bạc. Nhà đầu tư này còn được gọi là nhà đầu tư chuyên nghiệp,” người bố giàu giải thích. “Nhưng chỉ có tiền bạc không thôi không làm cho con trở thành một nhà đầu tư lão luyện.”
“Khác nhau thế nào hả bố?” tôi gặng hỏi.
“Con có xem báo hôm qua đưa tin về một ngôi sao điện ảnh Hollywood vừa mới bị lỗ hàng triệu dô la trong một vụ đầu tư bê bối không?’ ông hỏi.
Tôi gật đầu nói: “Con có đọc. Anh ta không thua lỗ hàng triệu đô, mà phải trả thuế cho những khoản thu nhập không thuế trước đây từ vụ đầu tư đó.”
“Đó là một ví dụ về nhà đầu tư đủ điều kiện đó con à,’ ông tiếp tục giải thích. “Không nhất thiết có nhiều tiền mới trở thành nhà đầu tư lão luyện. Chúng ta thường nghe có bao nhiêu bác sỹ, lậut sư, ca sĩ thua lỗ trong khoản đầu tư đâu đâu. Những người đó có nhiều tiền nhưng không có sự lão luyện”. Họ không biết đầu tư vào đâu là an toàn mà vẫn có lãi cao. Mọi khoản đầu tư của họ đều giống như nhau. Họ không biết vụ đầu tư nào xấu hay tốt. Những người như thế tốt hơnlà nên mua khoản đầu tư ‘sạch sẽ’, còn không thì mướn một vị quản lý tài chính chuyên nghiệp mà họ tin tưởng để đầu tư giùm họ.”
“Thế định nghĩa một nhà đầu tư lão luyện là thế nào?” tôi hỏi
“Một nhà đầu tư lão luyện gồm 3K,” ông trả lời.
“3K à? 3K là gì?”
Ông rút ra một xấp hồ sơ và viết những chữ này.
1. Kiến thức
2. Kinh nghiệm
3. Khoản tiền đầu tư dồi dào.
“Đó chính là 3K,” ông nói. “Đạt được 3 thứ đó, con sẽ trở thành nhà đầu tư lão luyện.”
Tôi nhìn vào dòng chữ của ông vừa nói: “Như vậy vị diễn viên đó thừ tiền nhưng lại không có kiến thức và kinh nghiệm .”
Ông gật đầu: “Và cũng có nhiều người có kiến thức nhưng lại thiếu kinh nghiệm thực tế nên lại không có khoản tiền dư thừa để đầu tư.”
“Những người đó hay nói “Tôi biết mà” khi cậu giải thích một điều gì đó với họ, thế nhưng họ lại không thực hiện những gì họ biết,” Mike thêm vào. “Một vị giám đốc ngân hàng hay nói “Tôi biết rồi” với mình và bố, nhưng một lý do nào đó ông ta lại không làm được những gì ông ta biết.”
“Và điều đó giải thích tại sao ông ta không có nhiều tiền dư,” tôi nói.
Người bố giàu và Mike đều gật đầu.
Cuộc đối thoại tạm dừng và căn phòng chìm vào sự yên lặng.
“Con suy nghĩ gì thế?” người bố giàu hỏi.
“Con đang suy nghĩ con sẽ thành ai khi đã trưởng thành,” tôi trả lời.
“Cậu muốn trở thành ai thế?” Mike hỏi.
“Mình đang nghĩ mình sẽ trở thành nhà đầu tư lão luyện,” tôi trả lời. “Cho dù cấp bậc đó được định nghĩa như thế nào đi nữa.”
“Rất khôn ngoan,” người bố giàu lên tiếng. “Con đã có một bước khởi đầu khá tốt, đó chính là nền tảng kiến thức tài chính của con. Giờ đây chỉ cần tích luỹ kinh nghiệm.”
“Làm thế nào để biết mình có cả hai hả bố?” tôi hỏi
“Khi mà con có nhiều tiền dư trong tay,” ông mỉm cười.
Khi ấy, cả ba chúng tôi đều nâng ly nước của mình lên, cụng nhau và nói: “Vì những khoản tiền dư.”
Người bố giàu tiếp tục: “và vì tương lai một nhà đầu tư lão luyện.”
“Vì tương lai một nhà đầu tư lão luyện và vì những khoản tiền dư,” tôi lặng lẽ lặp đi lặp lại những câu hỏi đó trong đầu tôi.
Giờ đây tôi tự quyết định cuộc đời mình. Ý tưởng học hỏi để trở thành một nhà đầu tư lão luyện thật hấp dẫn đối với tôi. Tôi có thể tiếp tục học hỏi từ người bố giàu vì tôi đã có những kinh nghiệm cần thiết. Lần này, người bố giàu sẽ hướng dẫn tôi như những người lớn với nhau.
HAI MƯƠI NĂM SAU
Vào năm 1993, tài sản đồ sộ của người bố giàu được chia cho con cái và cháu chắt của ông. Trong vòng hàng trăm năm tới, những người thừa kế tài sản của Người sẽ không phải no lắng về tiền bạc. Mike đã tiếp nhận những tài sản kinh doanh chính yếu đã xuất sắc phát triển, mở rộng vương quốc tài chính của người bố giàu - một vương quốc mà Người đã lập lên từ hai bàn tay trắng. Tôi đã chứng kiến vương quốc đó từ ngày đầu thành lập cho đến khi nó phát triển mạnh trong suốt cuộc đời tôi.
Tôi đã phải mất 20 năm mới đạt được những gì mà tôi nghĩ là phải mất khoảng 10 năm. “Một triệu đo la đầu tiên kiếm được bao giờ cũng khó khăn nhất.”
Nhưng khi hồi tưởng lại, tôi nhận thấy kiếm được một triệu đó đầu tiên không khó, mà khó khăn ở chỗ giữ được số tiền và bắt nó làm việc lại cho bạn. Tôi có thể về hưu năm 1994 ở tuổi 47, hoàn toàn tự do về tài chính. Nhưng về hưu sớm với tôi không thích bằng đầu tư như một tay lão luyện. Có thể cùng tham gia đầu tư với Mike và người bố giàu là mục đích của tôi. Cái ngày Mike và người bố giàu bảo tôi là không đủ điều kiện đầu tư năm 1973, là một ngày quan trọng của cuộc đời tôi, và cũng là một ngày tôi đặt ra mục tiêu trở thành một nhà đầu tư lão luyện cho mình.
Dưới đây là khoản đầu tư được coi như giành cho nhà đầu tư đủ điều kiện và lão luyện
1. Gọi vốn đầu tư
2. Các gói đầu tư địa ốc và hợp tác có trách nhiệm hữu hạn.
3. Chứng khoán niên yết ra công chúng lần đầu (IPO - mặc dù hình thức này mọi nhà đầu tư đều có thể mua nhưng không phải đễ tiếp cận với khoản này)
4. Gọi vốn trước khi niên yết ra công chúng lần đầu.
5. Sát nhập doanh nghiệp; mua lại doanh gnhiệp.
6. Cho vay vốn để đầu tư kinh daonh
7. Các quỹ bảo hiểm tài chính.
Đối với nhà đầu tư trung bình, các hình thức đầu tư trên mang quá nhiều tính rủi ro. Rủi ro ở đáy không phải là do bản chất của các khoản đầu tư đó, mà do người đầu tư trung bình không có kiến thức, kinh nghiệm hay khoản tiền dư để có thể hiểu rõ cơ chế hoạt động của hình thức đầu tư này. Hiện tại, tôi hoàn toàn ủng hộ SEC trong việc bảo vệ hạn chế nhà đầu tư không đủ điều kiện đối với những hình thức đầu tư ấy, bởi vì chính tôi đã phạm nhiều lỗi lầm và tính toán sai trong con đường học hỏi của mình.
Ngày nay, tôi đang đầu tư vào những khoản đầu tư ấy như một nhà đầu tư lão luyện. Và những người đầu tư trên thế giới đầu tư tiền của họ vào chính những hình thức đầu tư đó.
Mặc dù đôi khi tôi bị lỗ, nhưng lợi nhuận kiếm được từ những khoản đầu tư thành công khác dư sức trang trải khoản lỗ ấy. Tôi đạt được mức lợi nhuận 35% là chuyện bình thường, nhưng ít khi đạt được mức lợi nhuận 1.000% . Tôi tập trung đầu tư vào những khoản đó bởi vì chúng rất sôi động và nhiều thách thức. Đó không phải là chuyện đơn thuần mua 100 cổ phiếu này bán đi 100 cổ phiếu khác. Cũng không phải là chuyện quan tâm đến mức cao thấp của tỷ số p/e.
Quyển sách này không nói về các khoản đầu tư.
Quyển sách này nói về bản thân nhà đầu tư.
CON ĐƯỜNG
Quyển sách này không bàn về các khoản đầu tư, mà chủ yếu nói về người đầu tư và con đướng trở thành một nhà đầu tư lão luyện. Quyển sách này giúp bạn khám phá bản thân mình để đưa ra con đường đạt đến 3K: Kiến thức – Kinh nghiệm - Khoản đầu tư dồi dào.
Quyển I đề cập đến con đường học hỏi của tôi khi còn nhỏ. Quyển II bàn bạc đến tích luỹ kinh nghiệm của tôi khi đã trưởng thành từ 1973 đến 1994. Quyển sách này được viết trên cơ sở những bài học tôi thu thập được từ những thực tế sống động, và chuyển thành những bài học tích luỹ đó thành 3K để có thể trở thành một nhà đầu tư lão luyện.
Vào năm 1973, toàn bộ vốn liếng của tôi chỉ có 3.000 đô la để đầu tư không hề có mọt chút kiến thức hay kinh nghiệm thực tế nào. Đến năm 1994, tôi đã trở thành một nhà đầu tư lão luyện.
Cách đây hơn 20 năm, gnười bố giàu đã nói: “Cũng như có rất nhiều kiểu nhà khác nhau dành cho người giàu, người nghèo và người trung lưu, các khoản đầu tư cũng vậy. Nếu con muốn đầu tư vào những khoản mà người giàu đầu tư, con không phải chỉ giàu mà thôi. Con cần phải trở thành một nhà đầu tư lão luyện, chứ không chỉ một người giàu bỏ tiền đầu tư. ”
5 GIAI ĐOẠN TRỞ THÀNH MỘT NHÀ ĐẦU TƯ LÃO LUYỆN
Người bố giàu đã chia chương trình phát triển của tôi thành 5 giai đoạn riêng biệt mà tôi sẽ thể hiện qua các bài học ở các chương trong quyển sách này. Năm giai đoạn đó là:
1. Bạn có sẵn sáng trở thành nhà đầu tư chưa?
2. Bạn muốn trở thành nhà đầu tư loại nào?
3. Làm thế nào xây dựng cho mình công việc kinh doanh vững mạnh?
4. Ai là nhà đầu tư lão luyện? ,và
5. Trả lại
Quyển sách này được viết dưới hình thức hướng dẫn, chứ không đưa ra một câu trả lời cụ thể. Mục đích của quyển sách này nhằm giúp cho bạn hiểu những câu hỏi nào cần hiểu. Người bố giàu nói: “Con không thể dạy cho ai đó trở thành một nhà đầu tư lão luyện. Nhưng một người có thể học hỏi để trở thành nhà đầu tư lão luyện. Điều đó cũng giống như việc tập xe đạp vậy. Ta không thể dạy con xe đạp, nhưng con vẫn có thể học cách đạp xe. Tập xe đạp đòi hỏi phải chụi nhiều rủi ro, phải dám thử, sửa dần và có hướng dẫn rõ ràng. Đầu tư cũng như thế. Nếu con không muốn chấp nhận rủi ro, con sẽ nói là con không muốn học, làm thế nào ta có thể dạy con được.”
Nếu bạn muốn tìm sách về mách nước đầu tư, cách làm giàu chụp giựt hay một bí quyết đầu tư nào đó của người giàu, thế thì quyển sách này không giành cho bạn. Quyển sách này đề cập đến quá trình học hỏi hơn là đầu tư đơn thuần. Đối tượng của quyển sách là những người muốn học hỏi về đầu tư, những người tự tìm kiếm cho mình một con đường làm gầu riêng riêng iền hơn là đi tìm một con đường làm giàu bàng phảng, trơn tru.
Nếu mục đích của bạn là sự học hởi và tìm kiếm, bạn sẽ nhận thấy năm giai đoạn của người bố giầu chíng là năm giai đoạn mà những nhà đầu tư tỷ phú trên thế giới đã trải qua. Bill Gates cha đẻ tập đoàn Microsoft, Warren Buffet là nhà đầu tư giàu nhất của Mỹ; Thomas Edison - người sáng lập tập đoàn General Electric, tất cả họ đều đi qua những giai độan phát triển này. Cũng chính những giai đoạn đó các nhà triệu phú, tỷ phú trẻ tuổi của nghành công nghiệp Internet hay “chấm com” hiện đang trải qua ngay trong lứa tuổi 20 hoặc 30. Sự khác nhau duy nhất giữa hai thế hệ đó là trong thời đại thông tin khác thành niên đó qua 5 giai đoạn ấy nhanh hơn. Và có lẽ bạn cũng có thể làm được chuyện đó.
BẠN CÓ DÁM LÀM MỘT PHẦN CỦA CUỘC CÁCH MẠNG HAY KHÔNG ?
Những gia đình thật sự giàu có đã ra đời trong thời đại công nghiệp. Điều đó cũng đang xảy ra trong thời đại thông tin ngày nay.
Hiện tại, tôi nhận thấy có một hiện tượng tương phản là xã hội chúng ta càng có nhiều thanh niên trở thành triệu phú hay tỷ phú trong độ tuổi 20, 30 và 40, trong khi vẫn có những người 40 tuổi hay hơn sống chật vật trên từng đồng lương ít ỏi của mình. Nguyên nhân của khoảng cách này chính là sự giao cảm giữa thời đại công nghiệp và thời đại thông tin. Người ta thường nói rằng khi thời cơ thích hợp đến, một ý tưởng có thể đạt được một sức mạnh quyền lực vô song. Và cũng chẳng có gì hại hơn khi một người nào đó vẫn khư khư bám giữ những tư tưởng suy nghĩ đã lỗi thời.
Đối với bạn, quyển sách này có thể là một cách nhìn về những tư tưởng cũ và tìm kiếm những tư tưởng mới mẻ đối với sự giàu có. Quyển sách cũng có thể là một mô – típ để đổi đời bạn. Sự đổi đời đó có thể là một bước chuyển biến triệt để và quyết liệt giống như sự lột xác xã hội như thời đại công nghiệp nhường vị trí lịch sử cho thời đại thông tin. Quyển sách cũng có thể là tầm gương soi chiếu lại chính bạn để bạn có thể tự tìm ra một hướng đi tài chính mới cho cuộc đời mình. Quyển sách sẽ giúp bạn tập cách suy nghĩ như một nhà kinh doanh và một nhà đầu tư hơn là một người làm công hoặc một người làm tư.
Tôi đã mất rất nhiều năm để đi qua những giai đoạn đó, và hiện tôi vẫn còn trong cuộc hành trình ấy. Sau khi đọc quyển sách này, bạn có thể xem xét việc đi qua 5 giai đoạn này, hoặc bạn có thể cho là con đường phát triển đó không phù hợp với mình. Tuy nhiên, nếu bạn chọn đi qua 5 giai đoạn, cuộc hành trình sẽ nhanh hay chậm hoàn toàn tuỳ thuộc vào bạn. Hãy lên nhớ quyển sách này không dạy cho bạn cách làm giàu nhanh. Sự chọn lựa có lên đi qua quá trình phát triển tính cách cá nhân và hiểu biết của mình hay không, bạn có thể quyết định ngay sau khi đọc hết phần 1 của quyển sách - phần chuẩn bị tư tưởng và tinh thần trước khi bạn đặt đôi chân bé bỏng của mình lên cuộc hành trình kỳ diệu đó.
BẠN CÓ SẴN SÀNG TRỞ THÀNH NHÀ ĐẦU TƯ CHƯA?
Người bố giàu thường nói: “Tiền sẽ là bất cứ thứ gì con muốn.” Ý của ông là tiền xuất bản từ chính tư tưởng và suy nghĩ của mình. Nếu một người hay nói: “Kiếm tiền không dễ tí nào cả” thế thì người đó có thể sẽ kiếm tiền khó khăn thật. Nếu người khác nói: “Ồ tôi sẽ không bao giờ giàu được”, hoặc “Làm giàu thật khó”, Những điều đó có thể trở thành số phận thực sự của người đó. Còn nếu một người nói : “Cách duy nhất làm giàu là làm việc cực nhọc”, người đó có thể làm việc quần quật thật. Nếu một người nói: “Nếu tôi có nhiều tiền, tôi sẽ bỏ vào ngân hàng bởi vì tôi không biết làm gì với nó cả”, có thể điều ấy sẽ xảy ra y như vậy. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy có biết bao nhiêu người trên thế giới hiện đang suy nghĩ và hành động y như thế. Người bố giàu từng cảng cáo tôi việc chuẩn bị tinh thần trở thành một nhà đầu tư lão luyện cũng giống như quá trình chuẩn bị tâm lý trong cuộc chinh phục đỉnh núi Everest hay xuống tóc đi tu. Ông so sánh hài hước như thế, thế nhưng ông muốn tôi lưu ý không lên coi nhẹ tý nào về chuẩn bị tư tưởng để làm giàu. Ông nói với tôi: “Sự bắt đầu của con y như ta. Con khởi sự mà trong tay không có một đồng nào cả. Những gì con cả chỉ là niềm tin mãnh liệt và một ước mơ làm giàu khát khao bỏng cháy. Mặc dù có biết bao người mơ ước điều đó, nhưng ít ai có thể biến nó thành hiện thực. Hãy tập trung suy nghĩ và chuẩn bị tâm lý của mình bởi vì con sẽ học cách đầu tư mà rất ít người được cho phép đầu tư. Con sẽ nhìn thấy thế giới đầu tư từ bên trong nó chứ không phải từ bên ngoài. Có biết bao con đường đời dễ dàng hơn và những cách đầu tư nhẹ nhàng hơn cho con chọn lựa. Cho nên, hãy suy nghĩ thật kỹ và hãy sẵn sàng nếu con biết chọn nó là con đường của chinh cuộc đời con.
