Không có củi, làm cách nào nhóm lửa.
Trong tay tôi vỏn vẹn nắm đinh cong,
Và chỏng chơ một chiếc kìm con con.
Cuộc đời càng lúc càng tách làm hai. Inez Lundmark đã quyết định nghỉ hưu sớm, thế là một mình tôi phải gánh hết khu vực sách cho thiếu nhi. Tôi để công việc cuốn lấy mình: tổ chức tuần lễ sân khấu cho trẻ em, mời các nghệ sĩ biểu diễn truyện cổ tích cùng các em, cố thuyết phục những người làm chính trị tại địa phương đầu tư nhiều hơn cho văn hóa - thường là sau đó tôi thấy tên mình trong danh sách cảm tình viên cho đảng của họ. Phải công nhận tiếng tăm tôi cũng có tăng lên đôi chút, nhờ có nhiều ý tưởng và quyết làm đến cùng. Tôi tham gia các hội chợ sách, các khóa đào tạo, và suýt chút nữa đã khiến một tay quan chức lớn ở địa phương đồng ý tài trợ cho một liên hoan phim thiếu nhi. Nhưng rồi tôi nhận ra ông ta đâu có quan tâm tới cái liên hoan phim của tôi. Ông ta đã đề nghị tôi tháp tùng ông đến một liên hoan phim tương tự ở Ba Lan vào dịp cuối tuần. Thư ký của ông ta đã gọi điện cho tôi để hỏi xem liệu có buộc phải đặt một phòng đôi, hay đó là một sự nhầm lẫn. Tất cả những cái hôn trên má, và cách xưng hô “anh, em” ngọt xớt lập tức trở nên rõ nghĩa như ban ngày. Lúc bị tôi dồn vào chân tường, thoạt đầu ông ta còn bảo chỉ muốn tiết kiệm ngân sách cho địa phương… và chúng tôi đều là những con người thời hiện đại. Sau đó ông ta đỗ thừa nhân viên thư ký hiểu nhầm, cô ta quả là thiếu năng lực và sẽ sớm bị sa thải. Thế là không có liên hoan phim thiếu nhi nào nữa.
Chuyện này đúng là không có lối thoát, rốt cuộc nó chỉ gây ra rắc rối cho mấy cô thư ký. Nói chung những quý ông như thế đều có cách đề phòng đễ giữ ghế. Nhưng tôi cũng không rõ liệu có phải họ chỉ muốn tìm kiếm một chuyến phiêu lưu nhỏ trong khuôn khổ khép kín của bộ máy công quyền – đôi khi ông ta gọi điện cho tôi giữa đêm hôm khuya khoắt, ấp úng rồi sụt sùi trên điện thoại. Tôi kể chuyện đó cho Benny nghe, và anh bảo sẽ sắm một bộ ria giả để đi kiếm một công việc trên tòa thị chính ngay lập tức. Đó là một trong những lần hiếm hoi tôi thành công trong việc khiến anh hứng thú với chuyện tôi làm – tôi nghĩ anh có hơi ghen một chút.
Điều tồi tệ không phải là chuyện bị đeo đuổi bởi một tay quan chức, cũng chẳng phải vì không tổ chức được liên hoan phim. Cùng với thời gian, tôi đã hiểu không nên quá chú trọng đến việc tỏ ra nhã nhặn với đàn ông, vì một số người hình như bị yếu lòng một cách khó hiểu đối với loại phụ nữ như tôi. Đầu tiên họ tin rằng tôi mong manh yếu đuối, đến khi nhận ra tôi không đến nỗi như thế, họ lại thấy nơi tôi một bí ẩn đang kêu gọi người giải mã. Đó không phải là lần đầu tiên tôi gặp chuyện như vậy.
Không, điều tệ hại nhất là vợ của cái tay quan chức ấy lại chính là một trong những đồng nghiệp ở thư viện tôi. Rõ ràng chị không hề biết chuyện – mà thực ra cũng có chuyện gì to tát đâu - nhưng tôi nghe chị nhai đi nhai lại một điệp khúc từ hàng mấy năm trời, mỗi khi vào phòng nhân viên. Chị bảo thế này:
- “Giờ con cái đi hết cả rồi, anh Sten và chị có nhiều thời gian dành cho nhau hơn! Giá mà anh ấy nghỉ ngơi được chút ít, bọn chị sẽ đi Madeira để hấp hôn! Chỉ có hai vợ chồng, anh ấy và chị…”
Trong khi đêm đến, Sten sụt sùi qua điện thoại với tôi.
Có thời, chuyện về những ông chồng chiếm khá nhiều thời gian trong phòng nhân viên. Liliane là người phàn nàn nhiều nhất về chồng mình:
“…thế rồi khi tôi về nhà sau khi đã đứng rạc cẳng suốt mười giờ đồng hồ, tôi bắt gặp lão ấy gác chân lên bàn đọc báo, trước mặt là đống vỏ trứng và bát ăn ngũ cốc còn lại từ bữa sáng. Lão hỏi tôi tối nay ăn gì. Lúc nào lão cũng có nhu cầu được dỗ dành vì không trúng xổ số, vì bị đồng nghiệp chơi xấu, hoặc vì cái sọ đang ngày một thưa tóc. Hoan hô những khi lão ốm, để tôi được rảnh rang đôi chút. Lão sẽ nằm rên hừ hừ trên giường, để mặc bọn trẻ và tôi muốn làm gì thì làm…”,
“…được cái anh Sten nhà tớ không bao giờ làm ăn như thế! Anh ấy chu đáo đến nỗi thỉnh thoảng còn tự đi ăn sáng ở chỗ làm…”
Đấy, họ toàn nói những chuyện kiểu như thế, thử hỏi làm sao tôi không điên cái đầu. Bởi vì tôi chắc chắn họ đã từng có thời cảm ông chồng giống như tôi với Benny bây giờ. Ý tôi là, tôi đã quá già để đi tin vào những thứ như “Chúng ta sẽ không bao giờ như thế…” nhất là trong lúc mọi việc giữa hai chúng tôi không được êm đẹp.
Thế nên cuộc đời tôi bị cắt làm hai nửa: công việc vất vả nhưng thú vị khiến tôi bận rộn suốt cả ngày, và khoảng thời gian còn lại được tôi dành để nghiền ngẫm mọi thứ trong đầu.
Sten. Chồng của Liliane. Robertino. Và Örjan.
Còn Benny nữa chứ?
Tôi sẵn sàng trả cái giá nào đây, và thực sự tôi muốn cái gì?
Thật tình, chỉ có một người tôi có thể hỏi được. Thế là tôi đi gặp người đó.
Chúng tôi gặp nhau ngày một thưa dần.
Cô ấy không thể mượn xe hơi của cô bạn được nữa, vì hình như nó đã bị bán, nên tôi phải đến chỗ cô ấy, hoặc là cô ấy đi xe buýt tới nông trại. Ngày trong tuần chỉ có một chuyến xe vào lúc bảy giờ rưỡi tối. Vậy nên cô ấy có mặt ở nông trại vào khoảng tám giờ rưỡi, trong khi tôi phải lên giường lúc mười giờ. Tôi hiếm khi nào đến được nhà cô trước tám giờ tối, nên muộn vẫn hoàn muộn. Nếu tôi ngủ lại, tôi sẽ phải thức dậy lúc năm giờ sáng.
Một tiếng rưỡi mỗi lần, một hoặc hai lần mỗi tuần. Không tính những tuần cô ấy phải đi công tác.
Trong khi chúng tôi cần phải có nhiều ngày để đào xuyên qua lớp bông đùa trên bề mặt. Tôi không thể hỏi “Liệu chúng ta có thể có một tương lai bên nhau không?” ngay khi cô ấy vừa mới treo áo măng tô lên giá.
Tôi quên tính những dịp cuối tuần. Thỉnh thoảng cô ấy đến nông trại và ở lại cả ngày. Đó là những lúc chúng tôi cãi cọ, hoặc cố tránh không cãi nhau, nhưng tình thế cũng vô cùng mệt mỏi.
Nhưng rồi tôi cũng thiếu những ngày ấy nốt. Ba kỳ cuối tuần vừa rồi, cô ấy hết đi hội thảo rồi lại đi học, và đi dự những thứ có trời mới biết. Tôi đã nghĩ có khi mình phải bắt đầu hẹn cô ấy ngoài nghĩa trang trở lại.
Tôi đã đưa cô đến dự một lễ hội ở làng, như một phép thử. Giữa cô ấy và Violet vẫn là sự lạnh lùng, nhưng những người khác thích cô ấy. Đa phần trong số họ đã quá tuổi năm mươi. Cuộc trò chuyện diễn ra hăng say đến nỗi tôi sợ là cô ấy đang giới thiệu cho bọn họ những cuốn sách cần đọc, nhưng hình như mọi người chỉ nói về lịch sử của ngôi làng. Một sự quan tâm chân thành từ cả hai phía thì không hại gì, hơn nữa tôi biết hàng xóm láng giềng chỉ mong tôi sớm yên bề gia thất. Chuyện này khiến tôi xúc động. Trong mắt của chúng tôi, khi nông trại cuối cùng đóng cửa thì ngôi làng cũng sẽ ૮ɦếƭ – chúng tôi đều cảm thấy như thế trong thâm tâm. Nó sẽ trở thành một khu ngoại ô thành phố.
Tôi còn nhớ mình ngồi ôm cốc bia hình dung ra cảnh nông trại Rowan bị biến thành nhà nghỉ cho công nhân viên một công ty tin học nào đó.
Dì Aima và dượng Gunnar là hai người bạn cũ của mẹ tôi. Họ đã mời chúng tôi đến nhà uống cà phê.
“Cháu rất tiếc. Nhưng cháu không thể đi được. Ba giờ chiều mai cháu phải bay đi Uppsala.” Désirée nói.
Thế đấy.
Khi một mình làm việc ở chuồng bò, tôi tự nhủ mình chỉ còn ba lựa chọn, và cần phải quyết định nhanh chóng:
Một: Tôi cố thuyết phục Désirée bỏ thành phố về sống cùng tôi. Tôi biết cô ấy không hề có ý định đó – cô ấy sẽ tỏ ra khó chịu nếu bị tôi hỏi.
Hai: Tôi bán nông trại, dọn vào thành phố và ngồi canh ấm cà phê nóng cho đến khi cô ấy quay về từ Uppsala. Tôi cũng không hề có ý định này.
Và ba: Tôi nhìn thẳng vào sự thật, để từ bỏ một kế hoạch không thể tiến hành đến cùng. Sau đó tôi tìm cho mình một người vợ có thể dành ra nhiều hơn ba tiếng đồng hồ mỗi tuần với tôi. Bởi vì khả năng thứ tư mà tôi không muốn nghĩ đến, đó là trở thành lão già độc thân. Giống như Lars, người vẫn được gọi là cậu Nilsson, mặc dù anh ta đã bốn mươi sáu tuổi. Anh ta sống với bà mẹ già, nuôi vài con gia súc lấy thịt và làm việc bán thời gian ở công ty cung cấp thiết bị nông nghiệp. Lars đã lắp một chảo ăng ten vệ tinh khổng lồ, nhận những bưu phẩm “bảo đảm riêng tư” qua bưu điện và chỉ sống vì những chuyến đi săn gà rừng. Ngoài những thứ đó ra, tôi không thấy anh ta có mối quan tâm đặc biệt nào khác. Thỉnh thoảng anh ta có ghé qua nông trại Rowan với lý do vớ vẩn nào đấy và ngồi chơi khoảng ba tiếng. Nếu Désirée có mặt, chúng tôi sẽ thở dài sườn sượt khi từ sau lớp màn cửa trông thấy xe hơi của Lars tiến vào sân nhà.
Không, không đời nào tôi giống Lars. Cậu Söderström, năm mươi ba tuổi… tôi sẽ làm mọi thứ để thoát khỏi điều đó. Giờ thì thời gian đã bắt đầu gấp gáp.
Có lẽ Désirée cũng cảm thấy một chút khấp khởi của một gã trai già độc thân khi cô ấy đến gặp tôi. Cô ý thức được tất cả những hy vọng đó và hất cằm, vờ như chỉ muốn chơi bời. Nàng Tôm bé nhỏ vừa mới qua thời son rỗi không lâu và không hề sợ sống một mình cuộc đời bận rộn của một thị dân.
Những khi tôi đưa nàng vào giường - chuyện này càng lúc càng trở nên hiếm hoi – tôi như có hòn đá trong bụng. Vì cô ấy vẫn cứ trắng lốp, nóng ấm và yêu kiều như trước. Tôi còn bảo cô ấy: “Anh mà ૮ɦếƭ sớm là tại em đấy! Tuổi thọ trung bình của đàn ông độc thân thấp lắm!”. Và khi cô ấy ra sức gồng mình né tránh câu trả lời, cô ấy không hiểu là hồi chuông báo màn cuối đang reo vang.
Chúng tôi gặp nhau ngày một thưa dần.
Cô ấy không thể mượn xe hơi của cô bạn được nữa, vì hình như nó đã bị bán, nên tôi phải đến chỗ cô ấy, hoặc là cô ấy đi xe buýt tới nông trại. Ngày trong tuần chỉ có một chuyến xe vào lúc bảy giờ rưỡi tối. Vậy nên cô ấy có mặt ở nông trại vào khoảng tám giờ rưỡi, trong khi tôi phải lên giường lúc mười giờ. Tôi hiếm khi nào đến được nhà cô trước tám giờ tối, nên muộn vẫn hoàn muộn. Nếu tôi ngủ lại, tôi sẽ phải thức dậy lúc năm giờ sáng.
Một tiếng rưỡi mỗi lần, một hoặc hai lần mỗi tuần. Không tính những tuần cô ấy phải đi công tác.
Trong khi chúng tôi cần phải có nhiều ngày để đào xuyên qua lớp bông đùa trên bề mặt. Tôi không thể hỏi “Liệu chúng ta có thể có một tương lai bên nhau không?” ngay khi cô ấy vừa mới treo áo măng tô lên giá.
Tôi quên tính những dịp cuối tuần. Thỉnh thoảng cô ấy đến nông trại và ở lại cả ngày. Đó là những lúc chúng tôi cãi cọ, hoặc cố tránh không cãi nhau, nhưng tình thế cũng vô cùng mệt mỏi.
Nhưng rồi tôi cũng thiếu những ngày ấy nốt. Ba kỳ cuối tuần vừa rồi, cô ấy hết đi hội thảo rồi lại đi học, và đi dự những thứ có trời mới biết. Tôi đã nghĩ có khi mình phải bắt đầu hẹn cô ấy ngoài nghĩa trang trở lại.
Tôi đã đưa cô đến dự một lễ hội ở làng, như một phép thử. Giữa cô ấy và Violet vẫn là sự lạnh lùng, nhưng những người khác thích cô ấy. Đa phần trong số họ đã quá tuổi năm mươi. Cuộc trò chuyện diễn ra hăng say đến nỗi tôi sợ là cô ấy đang giới thiệu cho bọn họ những cuốn sách cần đọc, nhưng hình như mọi người chỉ nói về lịch sử của ngôi làng. Một sự quan tâm chân thành từ cả hai phía thì không hại gì, hơn nữa tôi biết hàng xóm láng giềng chỉ mong tôi sớm yên bề gia thất. Chuyện này khiến tôi xúc động. Trong mắt của chúng tôi, khi nông trại cuối cùng đóng cửa thì ngôi làng cũng sẽ ૮ɦếƭ – chúng tôi đều cảm thấy như thế trong thâm tâm. Nó sẽ trở thành một khu ngoại ô thành phố.
Tôi còn nhớ mình ngồi ôm cốc bia hình dung ra cảnh nông trại Rowan bị biến thành nhà nghỉ cho công nhân viên một công ty tin học nào đó.
Dì Aima và dượng Gunnar là hai người bạn cũ của mẹ tôi. Họ đã mời chúng tôi đến nhà uống cà phê.
“Cháu rất tiếc. Nhưng cháu không thể đi được. Ba giờ chiều mai cháu phải bay đi Uppsala.” Désirée nói.
Thế đấy.
Khi một mình làm việc ở chuồng bò, tôi tự nhủ mình chỉ còn ba lựa chọn, và cần phải quyết định nhanh chóng:
Một: Tôi cố thuyết phục Désirée bỏ thành phố về sống cùng tôi. Tôi biết cô ấy không hề có ý định đó – cô ấy sẽ tỏ ra khó chịu nếu bị tôi hỏi.
Hai: Tôi bán nông trại, dọn vào thành phố và ngồi canh ấm cà phê nóng cho đến khi cô ấy quay về từ Uppsala. Tôi cũng không hề có ý định này.
Và ba: Tôi nhìn thẳng vào sự thật, để từ bỏ một kế hoạch không thể tiến hành đến cùng. Sau đó tôi tìm cho mình một người vợ có thể dành ra nhiều hơn ba tiếng đồng hồ mỗi tuần với tôi. Bởi vì khả năng thứ tư mà tôi không muốn nghĩ đến, đó là trở thành lão già độc thân. Giống như Lars, người vẫn được gọi là cậu Nilsson, mặc dù anh ta đã bốn mươi sáu tuổi. Anh ta sống với bà mẹ già, nuôi vài con gia súc lấy thịt và làm việc bán thời gian ở công ty cung cấp thiết bị nông nghiệp. Lars đã lắp một chảo ăng ten vệ tinh khổng lồ, nhận những bưu phẩm “bảo đảm riêng tư” qua bưu điện và chỉ sống vì những chuyến đi săn gà rừng. Ngoài những thứ đó ra, tôi không thấy anh ta có mối quan tâm đặc biệt nào khác. Thỉnh thoảng anh ta có ghé qua nông trại Rowan với lý do vớ vẩn nào đấy và ngồi chơi khoảng ba tiếng. Nếu Désirée có mặt, chúng tôi sẽ thở dài sườn sượt khi từ sau lớp màn cửa trông thấy xe hơi của Lars tiến vào sân nhà.
Không, không đời nào tôi giống Lars. Cậu Söderström, năm mươi ba tuổi… tôi sẽ làm mọi thứ để thoát khỏi điều đó. Giờ thì thời gian đã bắt đầu gấp gáp.
Có lẽ Désirée cũng cảm thấy một chút khấp khởi của một gã trai già độc thân khi cô ấy đến gặp tôi. Cô ý thức được tất cả những hy vọng đó và hất cằm, vờ như chỉ muốn chơi bời. Nàng Tôm bé nhỏ vừa mới qua thời son rỗi không lâu và không hề sợ sống một mình cuộc đời bận rộn của một thị dân.
Những khi tôi đưa nàng vào giường - chuyện này càng lúc càng trở nên hiếm hoi – tôi như có hòn đá trong bụng. Vì cô ấy vẫn cứ trắng lốp, nóng ấm và yêu kiều như trước. Tôi còn bảo cô ấy: “Anh mà ૮ɦếƭ sớm là tại em đấy! Tuổi thọ trung bình của đàn ông độc thân thấp lắm!”. Và khi cô ấy ra sức gồng mình né tránh câu trả lời, cô ấy không hiểu là hồi chuông báo màn cuối đang reo vang.
